Nederland is een broodland. Al van kleins af aan staat het vrijwel elke dag op ons menu. Hoeveel keuze er ook is aan ontbijtgranen, smoothies en crackers; de boterham met kaas is nog steeds favoriet als ontbijt én lunch. En ook bij het avondeten staat er nogal eens brood op tafel. Je zou dus denken dat onze kennis over brood behoorlijk groot moet zijn. Maar is dat wel zo? Er zijn zoveel soorten brood en zoveel tegengestelde meningen over wat wel en niet goed voor je is, dat het tijd is voor duidelijkheid. Wat is waar en wat is een broodjeaapverhaal? We zetten de belangrijkste fabels en feiten op een rij.

1. Hoe donkerder het brood hoe gezonder.

Dit ezelsbruggetje kun je vergeten. Het is niet de kleur die bepaalt hoe gezond het brood is, maar wat erin zit. De ingrediënten dus. Volkorenbrood is het meest gezonde brood. Het is rijk aan vezels en eiwitten en het bevat belangrijke vitamines en mineralen, zoals ijzer en jodium. Volkorenmeel is van zichzelf lichtbruin van kleur. Waarom is veel brood dan zo donker? Dat komt door andere ingrediënten zoals (geroosterde) mout, die geeft wel kleur, smaak en structuur, maar levert geen voedingsstoffen. Kijk dus niet naar de kleur, maar naar de omschrijving. En onthoud: meel is beter dan bloem en volkoren is altijd de meest gezonde keuze.

2. Word je dik van brood?

Eet je veel luxebroodjes, dik belegd met boter, kaas en zoetigheid, dan kun je er natuurlijk dik van worden. Maar verder is het een fabel. De vezels in volkorenbrood zorgen er juist voor dat de darmen goed werken. Ze zijn belangrijk voor een goede stoelgang en zorgen voor een vol gevoel. Met als bijkomend voordeel dat je minder snel trek krijgt in tussendoortjes. Eet je vooral bruin- en volkorenbrood met een normale portie gezond beleg, dan word je daar niet dik van, maar krijg je wel de belangrijke voedingsstoffen en koolhydraten binnen die je lichaam nodig heeft om te kunnen leren, werken, sporten, uitgaan of wat je dag ook brengt.

3. Volkorenbrood is minder lekker.

Smaak is heel persoonlijk en zo’n zacht wit broodje op z’n tijd is natuurlijk heel lekker. Maar dat geldt zeker ook voor volkorenbrood, juist omdat je de volle graansmaak proeft. Bovendien zijn er heel veel soorten volkorenbrood, waarbij de structuur en de smaak afhankelijk zijn van de graansoort, de maling, het rijsmiddel (desem of gist) en de andere ingrediënten, zoals pompoenpitten. Volkoren speltbrood smaakt heel anders dan een volkorenrogge desembrood, net als grof volkoren en fijn volkoren. In een blinde test is het zelfs best moeilijk om het verschil te proeven tussen fijn volkoren en witbrood. Probeer het maar eens.

4. Meergranen is net zo gezond als volkoren.

Meergranenbrood kan een volkorenbrood zijn, maar ook een wit- of een bruinbrood. Meergranen betekent: gemaakt van ten minste 3 verschillende graansoorten, bijvoorbeeld tarwe, gerst en rogge. Vaak voegen bakkers daar nog zaden en pitten aan toe. Dat klinkt gezond en dat is het ook. Maar pas als je op de verpakking ziet dat het volkoren- of bruinbrood is, profiteer je ook van de vezels en andere gezondheidsvoordelen van de hele graankorrel. Meergranenbrood gemaakt met tarwe-, spelt- en roggebloem, is een witbrood en dus minder gezond. Check dus ook bij meergranenbrood of er wit, bruin of volkoren bij staat.

5. Havermout of muesli is beter dan volkorenbrood.

In het schap met ontbijtgranen zie je door alle soorten muesli, graanvlokken en granola bijna niet meer wat je moet kiezen. Maar wat is gezonder? Ontbijten met brood of met een combinatie van zuivel en ontbijtgranen? Het is maar net wat je precies eet en waar je het mee combineert. Kies je voor een ontbijt van twee volkoren boterhammen met halvarine en een eitje of met 100% pindakaas? Dan heb je een ontbijt vol eiwitten, vezels, vitaminen en mineralen. Hetzelfde geldt voor halfvolle yoghurt met volkoren granen, muesli of granola zonder toegevoegde suikers. Kies dus wat je lekker vindt en wissel vooral af.

6. Speltbrood en desembrood zijn extra gezond.

Spelt is een graansoort en genetisch vrijwel gelijk aan tarwe. Speltbrood bevat ongeveer evenveel eiwitten en gluten als tarwebrood. Het is dus vooral een kwestie van smaak: spelt is iets pittiger dan tarwe. En desembrood? Hiervan is het deeg gerezen met gefermenteerd deeg in plaats van gist. Ook het allereerste brood werd op deze manier gebakken. Maar is het daarmee ook gezonder? Er zijn aanwijzingen dat het langdurige desemproces de vezels en bepaalde voedingsstoffen beter beschikbaar zou maken voor je lichaam. Ook zou het gunstig kunnen zijn voor mensen met een glutenovergevoeligheid. Maar voor echte conclusies is meer onderzoek nodig. Voor zowel speltbrood als desembrood geldt: voor de meeste gezonde keuze, kies je de volkorenvariant.