Fred Brouns: Volkorenbrood is gezonder dan wit brood en scoort zelfs beter dan groenten en fruit!
Volkorenbrood is niet beter dan wit brood’ stelt Nathan Myhrvold in ‘Modernist Bread. Nathan’s werkelijke achtergrond is information technology en de vraag “wat weet hij nou echt van voeding en brood” is gerechtvaardigd. Dit was voor NRC een reden tot fact-check met als eindconclusie “We beoordelen deze stelling als onwaar”. https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/05/volkorenbrood-is-niet-beter-dan-witbroodnrc-checkt-a1583821?utm_source=nrc.nl&utm_medium=whatsapp
Ondanks deze duidelijke conclusie zijn er in het NRC fact-check artikel toch een paar vermeldingen die bij de lezer vraagtekens kunnen oproepen. Zo wordt Ir Postma-Smeets. van het voedingscentrum als volgt geciteerd” Myhrvold merkt terecht op dat de verschillen tussen wit brood en volkorenbrood niet zo groot zijn als soms wordt gedacht”.
Hieruit zou men kunnen opmaken dat er dus toch weinig verschillen zijn tussen wit en volkoren. Deze stelling vraagt dan ook om nuancering. Kijk je naar het gehalte in eiwit en zetmeel dan is er inderdaad weinig verschil. Maar kijk je naar het gehalte in andere nutriënten dan zijn de verschillen ZEER groot. Wit brood bevat geen kiemen die vol zitten met onverzadigde vetzuren, vet oplosbare vitaminen en plantensterolen.
Er zit ook geen zemel in, een uitstekende bron van voedingsvezel met daarin 'gebonden' de overgrote hoeveelheid aan vitaminen, mineralen en spoorelementen uit het graan. Het is nu juist het geheel van vezel, de daaraan gekoppelde voedingsstoffen en de gezamenlijke actie daarvan in ons lichaam die gunstige effecten blijken te hebben op onze gezondheid, zoals een aanzienlijke vermindering op risico's voor type 2 diabetes, hart en vaatziekten en darmziekte. Bovendien blijken volkoren-eters een betere lichaamsgewicht handhaving te hebben. Als je zemel en kiem verwijderd blijft er niet veel meer over dan zetmeel en eiwit. De boven vermelde effecten worden dan ook NIET worden waargenomen bij het eten van wit brood. Zie figuren beneden voor illustratie:
Regelmatige consumptie van volkoren met daarin een flink gehalte aan vezel, micronutriënten en bio-actieve plantenstoffen blijkt zelfs sterkere effecten op gezondheid en ziektepreventie dan het regelmatig eten van groenten en fruit. Rede voor de Wereld Gezondheid Organisatie en ook voor vele voedselautoriteiten over de hele wereld, waaronder ook de Nederlandse gezondheid Raad om consumptie van groenten, fruit EN VOLKOREN nu sterk in het daglicht te zetten. Dit advies wordt gegeven, ondanks het feit dat er net zoals in de meeste plantaardige voedingsbronnen, in Volkoren zgn. antinutriënten voorkomen, waaronder fytinezuur. Lang is gesteld dat dit zuur de opname van mineralen in de darm zo sterk zou remmen dat dit tot tekorten zou leiden. De werkelijkheid blijkt echter anders te zijn. Het fytinezuur is mede de oorzaak van het feit dat er in de graankorrel tijdens de groei zoveel mineralen worden opgeslagen zoals bijvoorbeeld een relatief hoog gehalte aan magnesium en zink. Die komen vervolgens tijdens de afbraak van het fytaatcomplex tijdens het rijzen van het deeg en daarna ook in het lichaam, grotendeels vrij voor opname. Dat bewerkt dat volkoreneters meestal toch een goede micronutriënten status hebben en tevens een betere weerstand tegen ziekte.
Dit werd dit najaar bevestigd door een panel van vooraanstaande internationale voedingskundigen, onder leiding van Prof Walter Willet van Harvard University, USA, tijdens een expert meeting over koolhydraat kwaliteit en granen, in Rome. http://www.nbc.nl/sites/default/files/wysiwyg/whole_grain-_health-_scientific_consensus-icqc_2017.pdf
Een paar weken later eveneens tijdens de internationale Whole Grain summit in Wenen waaraan meer dan 200 wetenschappers uit 35 landen deelnamen. Deze kennis leidde tot recente wereldwijde persberichten, ook in Nederland. http://mailing.maastrichtuniversity.nl/public/preview?7bC*8KDf4C9tFDG5_tWQn_tV9lNyng17jXYlCmq957w3F2AlsN*YjJf5FM3eGh_p
Zo vermeldde ook het National Center for Health Promotion and Disease Prevention, in USA “"Eet verstandig om je gezondheid te maximaliseren. Eet een verscheidenheid aan voedingsmiddelen, waaronder groenten, fruit en volkoren". https://www.prevention.va.gov/MPT/2017/March_2017.asp
Een paar weken geleden verscheen de publicatie Whole grain (Nov 2017) van door het door de Europese Commissie ingestelde ‘Health Promotion and Disease prevention- Knowledge gateway’. Daarin wordt het volgende gesteld: “Volle granen/ volkoren wordt beschouwd als belangrijk bestanddeel van een gezond voedingspatroon. Consumptie van volkoren hangt samen met een vermindering van het risico op de ontwikkeling van verschillende chronische ziekten“. Tevens worden gewenste acties op politiek niveau vermeld die moeten leiden tot het consumeren van meer volkoren en minder wit brood zoals blijkt uit de volgende vermelding: "Omdat volkoren deel uitmaakt van een gezond voedingspatroon, hebben wetenschappelijke verenigingen, instellingen en autoriteiten beleidsaanbevelingen gedaan die gericht zijn op het vergroten van de beschikbaarheid en toegankelijkheid van volkoren levensmiddelen en uiteindelijk op het verhogen van de inname daarvan door de hele bevolking". https://ec.europa.eu/jrc/en/health-knowledge-gateway/promotion-prevention/nutrition/whole-grain.
Kortom, er zijn beduidende verschillen tussen volkoren- en wit brood. De gezonde keuze gaat dus heel duidelijk naar meer volkoren i.p.v. wit brood! Die keuze moet dan nog wel gevolgd worden door een andere belangrijke keuze. Elke volkoren boterham kan zijn gezonde effecten verliezen door het aanbrengen van een dikke laag ongezond beleg! Kies dus bewust!
M.b.t. de stelling ‘Volkorenbrood is niet beter dan wit brood’ van Nathan Myhrvold zeg ik “grote ONZIN” !
Prof Dr Fred Brouns, (Maastricht University) is coördinator van een groot internationaal research consortium met de titel :"Well on wheat?", dat onderzoek doet naar de gezondheid effecten van granen, in het bijzonder graanintoleranties. Aan dit onderzoek werken naast buitenlandse instellingen ook de Universiteit van Wageningen en het Nederlands Bakkerij centrum mee. Zie http://www.wellonwheat.org