Tegenstrijdige mediaberichten geconfronteerd met de actuele wetenschap: brood en gezondheid
Brood heeft een gezonde toekomst. Zo beloot Emeritus Prof. Universiteit Maastricht zijn lezing tijdens het 19de Voedings- en Gezondheidscongres dat plaatsvond op 18 en 19 november 2016 in Brussel. Hij confronteerde verschillende controverses in de media rond brood en gezondheid met de actuele wetenschappelijke stand van zaken. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat tarwe en gluten de oorzaak zijn van chronische ziekten en dat oude tarwerassen gezonder zijn dan moderne. Problemen van gluten- of tarweovergevoeligheid bij een kleine minderheid mogen tenslotte niet zonder meer worden veralgemeend naar de hele bevolking.
Brood en gezondheid
Verschillende populaire boeken en de antiglutentrend propageren dat tarweproductren zoals brood de oorzaak zijn van obesitas en andere chronische aandoeningen. Wetenschappelijk onderzoek vindt echter een gunstig verband tussen volkoren graanproducten en graanvezels en minder risico op darmkanker, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Prof. Brouns benadrukt dat volkorenbrood niet mag worden verward met geraffineerde wittebloemproducten en niet los mag worden gezien van de rest van de voeding. Een volkorenboterham belegd met een dikke laag choco of een gefrituurde vleeskroket wordt ook minder gezond.
Zijn oude granen gezonder?
Aanhangers van het paleodieet raden granen en andere zetmeelbronnen af omdat de prehistorische mens dat nooit zou hebben gegeten. Nog volgens hen zijn we pas 10.000 jaar geleden granen beginnen te eten en zijn we daar nog niet aan gewend. Archeologische onderzoeken spreken dat tegen. Zij hebben aanwijzingen gevonden dat tarwe, rogge en gerst al ruim 45.000 jaar geleden werden verbouwd en gegeten. Bevat moderne tarwe, dat ongeveer 11.000 jaar geleden is ontstaan, dan misschien meer gluten of andere zogenaamde ziekmakende stoffen dan oude tarwerassen? Ook dat is niet wetenschappelijk bewezen. Er is weinig verschil tussen oude en jonge tarwerassen.
Verantwoord diëten
Wie een medisch vastgestelde coeliakie heeft (naar schatting ongeveer 0,7% - 2% van de bevolking), moet alle glutenbevattende graansoorten vermijden. Mensen met een tarwe overgevoeligheid (mogelijk 5% - 7% van de bevolking) zeggen minder klachten te hebben als ze granenvrij eten. De wetenschappelijke inzichting hierover zijn echter nog onduidelijk en worden verder onderzocht. Abrupt en in het algemeen bepaalde basisvoedingsmiddelen afraden of vermijden zonder gegronde reden, is volgens Prof. Brouns geen gezonde strategie.
Glutenvrij voor heel de bevolking?
Glutenvrije producten promoten bij de algemene bevolking is overbodig en biedt geen gezondheidsgaranties. Integendeel, veel glutenvrije producten bevatten vaak meer vet, suiker, geraffineerde zetmeelbronnen en minder vezels, eiwitten, vitaminen en mineralen.